Prema članu 37. stav 2. Zakona o poreskom postupku Republike Srpske, prijavu za registraciju zaposlenog (radnika) u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa, uplatilac doprinosa (poslodavac) podnosi najkasnije jedan dan prije stupanja zaposlenog na rad kod poslodavca, navedenog u ugovoru o radu ili drugom aktu na osnovu kojeg se zasniva radni odnos.
Prijavu za registraciju u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa dobrovoljni uplatilac doprinosa podnosi u roku od osam dana od dana početka osiguranja navedenog u aktu nadležnog fonda osiguranja.
Shodno članu 37. stav 4. Zakona o poreskom postupku Republike Srpske, uplatioci doprinosa, izuzev poslodavaca i dobrovoljnih osiguranika, prijavu za registraciju obveznika doprinosa u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa podnose najkasnije danom nastanka pravnog osnova iz kojeg proizlazi obaveza plaćanja doprinosa.
Novčanom kaznom od 10.000 KM do 30.000 KM kazniće se za prekršaj uplatilac doprinosa – pravno lice ako ne podnese prijavu za registraciju obveznika doprinosa u Jedinstvenom sistemu na način i u roku propisanom u članu 37. st. 2. i 4. Zakona o poreskom postupku Republike Srpske. Za isti prekršaj, novčanom kaznom od 3.000 KM do 9.000 KM kazniće se odgovorno lice u pravnom licu.
Novčanom kaznom od 3.000 KM do 9.000 KM kazniće se za prekršaj uplatilac doprinosa – fizičko lice ako ne podnese prijavu za registraciju obveznika doprinosa u Jedinstvenom sistemu na način i u roku propisanom u članu 37. st. 2. i 4. Zakona o poreskom postupku Republike Srpske.
Inspekcijski nadzor nad primjenom člana 37. st. 2. i 4. Zakona o poreskom postupku Republike Srpske, osim Poreske uprave, vrše i svi inspektori određeni zakonom kojim se uređuje rad inspekcije Republike Srpske, u skladu sa odredbama ovog zakona.
Ako u toku posebne kontrole ovlašćeni inspektor utvrdi da uplatilac doprinosa nije podnio prijavu za registraciju obveznika doprinosa u Jedinstvenom sistemu, na način i u roku propisanom članom 37. st. 2. i 4. Zakona o poreskom postupku Republike Srpske, usmenim rješenjem uplatiocu doprinosa izriče mjeru zabrane obavljanja djelatnosti do otklanjanja nepravilnosti, a najmanje u trajanju od 15 dana.
Usmeno rješenje izvršava se odmah, pečaćenjem prostorija, postrojenja, uređaja i druge opreme za rad kojom uplatilac doprinosa (poslodavac) obavlja djelatnost.
U slučaju izvršenja usmenog rješenja pečaćenjem, poreski obveznik, odnosno lice koje prisustvuje kontroli, dužno je da osigura iznošenje kvarljivih namirnica iz prostora, te preduzme sve bezbjednosne i druge mjere da ne bi došlo do nastanka štete.
Izuzetno, mjera zabrane obavljanja djelatnosti neće se izvršiti ako poreski obveznik u roku od 72 sata od izricanja usmenog rješenja dostavi ovlašćenom inspektoru dokaz o uplati novčane kazne izrečene prekršajnim nalogom za izvršeni prekršaj utvrđen Zakonom o poreskom postupku Republike Srpske. U tom slučaju, ovlašćeni inspektor obustavlja upravni postupak i ne donosi pismeni otpravak rješenja.
Ukoliko direktor privrednog društva, odnosno predsjednik ili rukovodilac drugog pravnog lica (udruženja građana, fondacije i organizacije) nije zasnovao radni odnos u pravnom licu, prijava obveznika doprinosa (direktora, predsjednika ili rukovodioca) u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa vrši se putem Obrasca PD3100 – Prijava / Promjena / Odjava uplate doprinosa, u kojem se kao osnov obaveze plaćanja doprinosa navodi: Odgovorno lice bez zasnivanja radnog odnosa (brojčana oznaka / šifra: 54).
Prijava u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa, radnika koji je radni odnos zasnovao u Federaciji BiH ili Brčko distriktu BiH a koji pravo na zdravstveno osiguranje i osiguranje od nezaposlenosti ostvaruje u Republici Srpskoj, vrši se putem Obrasca PD3100 Prijava / Promjena / Odjava uplate doprinosa, u kojem se kao osnov obaveze plaćanja doprinosa navodi: Radni odnos u Federaciji BiH sa zdravstvenim osiguranjem u Republici Srpskoj (brojčana oznaka / šifra: 41). U Odjeljku 1 – Podaci o uplatiocu doprinosa, u tački 7 (Šifra opštine u kojoj se obavlja djelatnost) potrebno je navesti šifru „000“, obzirom da se mjesto rada obveznika doprinosa nalazi izvan teritorije Republike Srpske.
Prijava u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa obveznika doprinosa koji je sa poslodavcem zaključio ugovor o obavljanju privremenih i povremenih poslova, vrši se putem Obrasca PD3100 – Prijava / Promjena / Odjava uplate doprinosa, u kojem se kao osnov obaveze plaćanja doprinosa navodi: Ugovor o privremenim i povremenim poslovima (brojčana oznaka / šifra: 27).
Članom 204. stav 1. Zakona o radu („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 1/16), propisano je da za obavljanje poslova koji su po svojoj prirodi takvi da ne traju duže od 90 radnih dana u kalendarskoj godini i da ne predstavljaju poslove za koje se zaključuje ugovor o radu poslodavac može da zaključi ugovor o obavljanju privremenih i povremenih poslova sa:
1) nezaposlenim licem;
2) radnikom koji radi nepuno radno vrijeme – do punog radnog vremena;
3) članom omladinske ili studentske zadruge, u skladu sa posebnim propisima;
4) korisnikom starosne penzije.
Prijava u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa obveznika doprinosa koji je sa poslodavcem zaključio ugovor o djelu, vrši se putem Obrasca PD3100 Prijava / Promjena / Odjava uplate doprinosa, u kojem se kao osnov obaveze plaćanja doprinosa navodi: Ugovor o djelu (brojčana oznaka / šifra: 48).
Članom 205. stav 1. Zakona o radu („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 1/16), propisano je da poslodavac može sa određenim licem da zaključi ugovor o djelu radi obavljanja poslova koji su van djelatnosti poslodavca, a koji imaju za predmet samostalnu izradu ili opravku određene stvari, samostalno izvršenje određenog fizičkog ili intelektualnog posla.
Prijava u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa obveznika doprinosa koji je sa poslodavcem zaključio ugovor o dopunskom radu, vrši se putem Obrasca PD3100 – Prijava / Promjena / Odjava uplate doprinosa, u kojem se kao osnov obaveze plaćanja doprinosa navodi: Ugovor o dopunskom radu (brojčana oznaka / šifra: 51).
Članom 207. stav 1. Zakona o radu („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 1/16), propisano je da radnik koji je zaključio ugovor o radu s punim radnim vremenom može, bez saglasnosti poslodavca, zaključiti ugovor o radu sa drugim poslodavcem za rad do polovine punog radnog vremena pod uslovom da se radno vrijeme radnika kod tih poslodavaca vremenski ne podudara i da se ne radi o obavljanju poslova iz člana 167. ovog zakona.
Zakon o radu propisuje da poslodavac može da zasnuje radni odnos sa licem koje prvi put zasniva radni odnos, u svojstvu pripravnika, za zanimanje za koje je to lice steklo određenu vrstu i stepen stručne spreme, ako je to kao uslov za rad na određenim poslovima utvrđeno zakonom ili pravilnikom. Navedena odredba odnosi se i na lice koje je radilo kraće od vremena utvrđenog za pripravnički staž u stepenu stručne spreme koja je uslov za rad na tim poslovima. Za vrijeme pripravničkog staža, pripravnik ima pravo na platu i sva druga prava iz radnog odnosa, u skladu sa zakonom, opštim aktom i ugovorom o radu.
S tim u vezi, prijava u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa obveznika doprinosa – pripravnika vrši se putem Obrasca PD3100 – Prijava / Promjena / Odjava uplate doprinosa, u kojem se kao osnov obaveze plaćanja doprinosa navodi: Radni odnos (brojčana oznaka / šifra osnova osiguaranja: 01).
Lice koje samostalno obavlja preduzetničku ili profesionalnu djelatnost, a koje je istovremeno i korisnik penzije, nije obveznik obračunavanja i plaćanja doprinosa za obavezna osiguranja iz sistema obaveznih doprinosa, te isti nije dužan da se prijavi u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa.
Lice koje samostalno obavlja preduzetničku ili profesionalnu djelatnost, a koje je istovremeno i obveznik doprinosa (osiguranik) po osnovu radnog odnosa, nije obveznik obračunavanja i plaćanja doprinosa za obavezna osiguranja iz sistema obaveznih doprinosa, te isti nije dužan da se prijavi u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa.
Korisnik penzije može se prijaviti u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa kao lice koje obavlja poslove po osnovu ugovora o radu na određeno ili neodređeno vrijeme, sa punim ili nepunim radnim vremenom, kao i po osnovu ugovora o obavljanju privremenih i povremenih poslova, ugovora o autorskom pravu, ugovora o djelu i drugih sličnih ugovora.
Za pitanje mogućeg uskraćivanja ranije stečenog prava na penziju korisniku penzije koji je nakon toga zaključio ugovor o radu, ugovor o obavljanju privremenih i povremenih poslova, ugovor o autorskom pravu, ugovor o djelu i drugi sličan ugovor, obveznik doprinosa (osiguranik) se treba obratiti Fondu za penzijsko i invalidsko osiguranje Republike Srpske, kao organu koji je, u skladu sa odredbama Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju, nadležan za poslove priznavanja i ostvarivanja prava iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja.
Fizičkim licima – građanima koji nemaju status preduzetnika, a koji imaju status poslodavca, tj. zapošljavaju radnike (npr. poslodavci lica koja obavljaju poslove pomoćnog kućnog osoblja, nosioci komercijalnih poljoprivrednih gazdinstava i dr.), omogućeno je da radnike sa kojima su zaključili ugovor o radu (zasnovali radni odnos) ili drugi ugovor o radu van radnog odnosa (ugovor o obavljanju privremenih i povremenih poslova i dr.), prijave u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa, putem Obrasca PD3100 – Prijava/Promjena/Odjava uplate doprinosa i Obrasca PD3120 – Prijava/Odjava uplate doprinosa u određenim okolnostima, pri čemu će dati poslodavci (fizička lica – građani), u odjeljku broj 1 pomenutih obrazaca (Podaci o uplatiocu doprinosa) upisivati svoj jedinstveni matični broj (JMB) ili jedinstveni identifikacioni broj (JIB) koji je Poreska uprava dodjelila stranim državljanima.
U Jedinstvenom sistemu registracije, kontrole i naplate doprinosa, radnik može biti prijavljen na dnevno radno vrijeme u trajanju od najmanje dva časa, osim ako posebnim propisom nije drugačije određeno ili ukoliko je radnik zaključio dodatni ugovor o radu sa nepunim radnim vremenom u cilju ostvarivanja punog radnog vremena (osam časova dnevno).
Članom 41. Zakona o radu („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 1/16), propisano je da radni odnos može da se zasnuje i za rad sa nepunim radnim vremenom, na neodređeno ili određeno vrijeme, ali ne kraće od ¼ punog sedmičnog radnog vremena, osim ako posebnim propisom nije drugačije propisano a članom 43. da radnik koji radi sa nepunim radnim vremenom kod jednog poslodavca može za ostatak radnog vremena da zasnuje radni odnos kod drugog poslodavca i da na taj način ostvari puno radno vrijeme.
U Jedinstvenom sistemu registracije, kontrole i naplate doprinosa, radnik može biti prijavljen na dnevno radno vrijeme u trajanju od najviše osam časova, bez obzira da li je radnik zaključio jedan ugovor o radu sa punim radnim vremenom ili više ugovora o radu sa nepunim radnim vremenom.
Član 57. stav 1. Zakona o radu („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 1/16), propisuje je da puno radno vrijeme radnika iznosi 40 časova sedmično a stav 4. da radnik može zaključiti ugovor o radu s punim radnim vremenom samo sa jednim poslodavcem.
Područne jedinice Poreske uprave Republike Srpske, koje su nadležne za poslove prijema i obrade Obrazaca PD3100 – Prijava / Promjena / Odjava uplate doprinosa, Obrazaca PD3110 – Prijava / Promjena / Odjava individualne uplate doprinosa, Obrazaca PD3120 – Prijava / Odjava uplate doprinosa u određenim okolnostima i Obrazaca PD3210 – Zahtjev za odjavu obveznika doprinosa, koji su objavljeni u prilogu Pravilnika o uslovima i načinu registracije i identifikacije poreskih obveznika („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 31/21), potvrđivanje prijema istih vrše tako što u polju “bar kod“, koje je sastavni dio navedenoh obrazaca, nalijepe bar kod broj pod kojim je obrazac zaprimljen. Pored toga, u odjeljku „Ovjera“ – „Ovjera Poreske uprave“, ovlašćeni službenici područnih jedinica Poreske uprave upisuju datum prijema navedenih obrazaca, te zaprimljene obrasce ovjeravaju ličnim potpisom.
Shodno članu 16. Zakona o radu („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 1/16), poslodvac je dužan da radnika prijavi u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa i uruči mu kopiju prijave.
Poreska uprava, na zahtjev obveznika doprinosa, izdaje uvjerenja o statusu obveznika doprinosa u Jedinstvenom sistemu registracije, kontrole i naplate doprinosa.
S obzirom da se podaci iz Jedinstvenog sistema registracije, kontrole i naplate doprinosa smatraju poreskom tajnom, podatke o registraciji u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa radnik može provjeriti lično u svim područnim jedinicama Poreske uprave Republike Srpske.
Pored toga, svako fizičko lice može i putem interneta, korišćenjem elektronskih usluga Poreske uprave Republike Srpske, provjeriti podatke o prijavama na obavezna osiguranja (naziv i JIB uplatioca doprinosa, osnov osiguranja, radno vrijeme – broj časova dnevno, stvarna stručna sprema, početak osiguranja, prestanak osiguranja). Da bi poreski obveznik koristio elektronske usluge Poreske uprave, odnosno dobio pristupne podatke (korisničko ime i lozinka), potrebno je da popuni i Poreskoj upravi dostavi Zahtjev za aktviranje elektronskih usluga.
Nakon što promjena ličnog imena (ime i/ili prezime) bude sprovedena u evidencijama nadležnog organa unutrašnjih poslova, u skladu sa propisima kojima je uređen način promjene ličnog imena građana, promjenu ličnog imena nije potrebno posebno prijavljivati Poreskoj upravi putem prijava za registraciju obveznika doprinosa u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa.
Ažuriranje ličnih podataka o obvezniku doprinosa, što uključuje i podatke o ličnom imenu, vrši se automatski na osnovu evidencija nadležnih organa unutrašnjih poslova.
U slučaju potrebe, uplatilac ili obveznik doprinosa može kontaktirati nadležnu područnu jedinicu Poreske uprave Republike Srpske, kako bi Poreska uprava po službenoj dužnosti izvršila ažuriranje podataka o ličnom imenu obveznika doprinosa u Jedinstvenom sistemu registracije, kontrole i naplate doprinosa.
Da, počevši od 28. juna 2019. godine, sve prijave za registraciju obveznika doprinosa u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa mogu se podnositi i elektronskim putem.
Elektronska prijava za registraciju obveznika doprinosa (osiguranih lica / osiguranika) u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa podnosi se preko portala: Elektronske usluge Poreske uprave Republike Srpske. Podnosilac elektronske prijave za registraciju obveznika doprinosa dužan je da na portalu potvrdi svoj identitet, navodeći identitet korisnika (korisničko ime) i lozinku dodjeljenu od starne Poreske uprave Republike Srpske. Pristupni podaci (korisničko ime i lozinka) obezbjeđuju se podnošenjem Zahtjeva za dodjelu pristupnih prava za podnošenje poreskih prijava u elektronskom obliku. U ime podnosioca prijave za registraciju obveznika doprinosa, prijavu može podnijeti fizičko ili pravno lice koje poseduje elektronski sertifikat Poreske uprave Republike Srpske, a na osnovu ovlašćenja za podnošenje prijave (“Zahtjev za davanje / opoziv ovlašćenja). Prilikom podnošenja prijave za registraciju obveznika doprinosa podnose se dokazi na osnovu kojih se utvrđuje svojstvo obveznika doprinosa (ugovor o radu, rješenje nadležnog organa i dr.), odnosno prestanak statusa obveznika doprinosa, što je propisano Zakonom o poreskom postupku Republike Srpske. Skenirana dokumentacija obavezno se dostavlja u PDF formatu i veličina priloženog dokumenta ne smije biti veća od 2 megabajta. U postupku podnošenja prijave za registraciju obveznika doprinosa, nakon prijave na portal, vrši se provjera da li je podnosilac prijave za registraciju ovlašćen za podnošenje prijave i da li prijava sadrži sve podatke koji su potrebni za registraciju obveznika doprinosa. Takođe, kod elektronske prijave obveznika doprinosa automatski se popunjavaju svi podaci koji su na početku obrade obrasca poznati: JIB uplatioca doprinosa, naziv uplatioca doprinosa, adresa, telefon. Automatska polja označena su sivom bojoj i popunjavaju se (ili ažuriraju) prilikom snimanja prijave. Ukoliko su svi podaci ispravno popunjeni, prijava za registraciju dobija status “spremna za potpis” i preko aplikacije „e-potpis“, prijava se potpisuje. Ako se u postupku podnošenja prijave utvrdi da nisu ispunjeni uslovi za prihvatanje prijave, prijava se odbacuje a podnosilac prijave se obavještava o razlozima neprihvatanja prijave. Ukoliko prijava za registraciju obveznika doprinosa ne bude prihvaćena, podnosilac prijave, nakon što otkloni razloge zbog kojih prijava nije prihvaćena, može podnijeti novu prijavu. Sve elektronske prijave za registraciju obveznika doprinosa podliježu provjeri ispravnosti a nadležna područna jedinica Poreske uprave koja provjerava ispravnost elektronske prijave određuje se prema sjedištu uplatioca doprinosa (poslodavca, organa koji podnosi prijavu i sl.). Nakon što prijava za registraciju obveznika doprinosa bude uspješno podnesena, korisnici sistema, korišćenjem elektronskih usluga Poreske uprave Republike Srpske (https://eusluge.poreskaupravars.org/#/login), mogu provjeriti da li je obveznik doprinosa (radnik, izvršilac po osnovu ugovora o djelu, dobrovoljni osiguranik i dr.) prijavljen u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa. Aktiviranje ove usluge vrši se podnošenjem Zahtjeva za aktiviranje elektronskih usluga (Obrazac Z-EU), koji se predaje nadležnoj područnoj jedinici Poreske uprave. Pored toga, nakon što prijava za registraciju obveznika doprinosa bude uspješno podnesena, korisniku sistema otvara se PDF forma prijave koja je elektronski potpisana. U skladu sa članom 16. Zakona o radu, poslodavac je dužan da radniku uruči kopiju prijave.
Odjava radnika koji je prijavljen u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa a koji je otkazao ugovor o radu ili drugi sličan ugovor prije početka rada, vrši se podnošenjem Obrasca PD3100 – Prijava / Promjena / Odjava uplate doprinosa (odjava osiguranja) kojim se radnik odjavljuje sa datumom kada je prijavljen u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa na dati osnov osiguranja, pri čemu je, u Odjeljku 3 (Podaci o osnovu za uplatu doprinosa), potrebno označiti polje: Storno osiguranja.
Prema članu 36. Pravilnika o uslovima i načinu registracije i identifikacije poreskih obveznika, podaci koji se unose u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa ne brišu se nakon izvršenih promjena ili odjave obveznika doprinosa iz Jedinstvenog sistema.
Promjena osnova osiguranja u Jedinstvenom sistemu registracije, kontrole i naplate doprinosa ne može se izvršiti putem izmijenjenog obrasca za registraciju obveznika doprinosa, te je obveznika doprinosa prvo potrebno odjaviti sa postojećeg osnova osuguranja i posebnom prijavom prijaviti na drugi osnov osiguranja.
Promjena dnevnog radnog vremena obveznika doprinosa (radnika) u Jedinstvenom sistemu registracije, kontrole i naplate doprinosa ne može se izvršiti putem izmijenjenog obrasca za registraciju obveznika doprinosa, te je obveznika doprinosa, putem propisanog obrasca, prvo potrebno odjaviti sa postojećeg dnevnog radnog vremena i posebnom prijavom prijaviti na radno vrijeme u skladu sa novim ugovorom o radu ili aneksom ugovora o radu.
Imajući u vidu da odbornici skupštine opštine / grada, izuzev odbornika koji imaju status funkcionera jedinice lokalne samouprave, imaju status imenovanih i izabranih lica, te pravo na odborničku naknadu (odbornički dodatak), koji predstavlja ostali dohodak u smislu Zakona o porezu na dohodak, uplatilac doprinosa, u konkretnom slučaju nadležni organ jedinice lokalne samouprave, dužan je da odnosnu kategoriju obveznika doprinosa prijavi u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa, putem Obrasca PD3100 – Prijava / Promjena / Odjava uplate doprinosa, u kojem se kao osnov obaveze plaćanja doprinosa navodi: Imenovana ili izabrana dužnost (brojčana oznaka / šifra osnova osiguranja: 02).
U skladu sa članom 38. st 3. i 4. Zakona o poreskom postupku Republike Srpske, kada je prilikom prijave obveznika doprinosa u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa, u obrascu prijave jasno naveden period trajanja radnog odnosa ili odnosa sličnog radnom odnosu, na osnovu kojeg postoji obaveza plaćanja doprinosa (ugovor o obavljanju privremenih i povremenih poslova, ugovor o probnom radu, ugovor o dopunskom radu, ugovor o djelu i slično), Poreska uprava odjavljuje obveznika doprinosa iz Jedinstvenog sistema po službenoj dužnosti, s tim što se u ovom slučaju ne podnosi obrazac odjave iz Jedinstvenog sistema, niti je potrebno dostavljati dokaze o prestanku pravnog odnosa na osnovu kojeg je postojala obaveza plaćanja doprinosa.
U tom slučaju, potrebno je da podnosilac prijave za registraciju obveznika doprinosa u Jedinstveni sistem (uplatilac doprinosa), na osnovu akta kojeg dostavlja kao pravni osnov za registraciju, pored datuma prijave obveznika doprinosa u Jedinstveni sistem upiše i datum odjave obveznika doprinosa, tj. datum kada, shodno dostavljenom pravnom osnovu (ugovoru), obvezniku doprinosa prestaje radni odnos ili odnos sličan radnom odnosu.
Upisivanjem perioda do kada je obveznik prijavljen u Jedinstveni sistem omogućava se automatska odjava obveznika doprinosa.
Ukoliko uplatilac doprinosa, prilikom prijavljivanja obveznika doprinosa u Jedinstveni sistem, u Obrascu PD3100 – Prijava / Promjena / Odjava uplate doprinosa, ne upiše podatak o datumu prestanka radnog odnosa na određeno vrijeme ili odnosa sličnog radnom odnosu čije je trajanje unaprijed određeno, odjava obveznika doprinosa ne vrši se po službenoj dužnosti (automatski) već na osnovu podnesenog obrasca odjave iz Jedinstvenog sistema, uz koji se dostavlja dokaz o prestanku ugovornog odnosa.
S obzirom da važeći Obrazac PD3100 – Prijava / Promjena / Odjava uplate doprinosa, koji je objavljen u prilogu Pravilnika o uslovima i načinu registracije i identifikacije poreskih obveznika („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 31/21) i čini njegov sastavni dio, više ne sadrži podatak o predviđenoj osnovici za uplatu doprinosa, proizilazi da, ukoliko su poslodavac i radnik zaključili novi ugovor o radu, odnosno aneks važećem ugovoru o radu, kojim se mijenja visina plate radnika, u tom slučaju, poslodavac navedenu promjenu nije dužan prijavljivati Poreskoj upravi Republike Srpske putem izmijenjenog Obrasca PD3100 – Prijava / Promjena / Odjava uplate doprinosa.
U skladu sa odredbama Zakona o jedinstvenom matičnom broju BiH („Službeni glasnik BiH, broj: 31/01, 63/08, 103/11, 87/13 i 84/15), određivanje, poništavanje i zamjenu JMB-a unutar svoje nadležnosti u Federaciji BiH obavljaju kantonalna ministarstva unutrašnjih poslova, u Republici Srpskoj Ministarstvo unutrašnjih poslova Republike Srpske i u Brčko Distriktu BiH nadležno tijelo koje funkcionalno djeluje kao državna institucija (u daljem tekstu: nadležni organ).
Ukoliko nadležni organ Republike Srpske, Federacije BiH ili Brčko Distrikta BiH, poništi i fizičkom licu dodjeli novi JMB državljanina BiH, ili ukoliko nadležni organ, stranom državljaninu kojem je Poreska uprava dodjelila JIB za stranca, dodjeli JMB za stranog državljanina, područne jedinice Poreske uprave, na osnovu zahtjeva poslodavca (uplatioca doprinosa) i odluke nadležnog organa, utvrđuje datum kada je izvršeno poništavanje / zamjena JMB državljanina BiH, odnosno dodjela JMB za stranog državljanina.
U prilogu zahtjeva Poreskoj upravi dostavlja se pravni osnov (materijalni dokaz) kojim se dokazuje da izvršena zamjena JMB državljanina BiH, odnosno dodjela JMB za stranog državljanina.
Kada se utvrdi datum kada je izvršena zamjena JMB državljanina BiH, odnosno dodjela JMB za stranog državljanina, Poreska uprava obavještava podnosioca prijave za registraciju obveznika doprinosa u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa da Poreskoj upravi podnese zahtjev za odjavu obveznika doprinosa iz Jedinstvenog sistema na odgovarajućem obrascu sa datumom koji odgovara posljednjem danu mjeseca u kojem je izvršeno poništavanje / zamjena JMB državljanina BiH, odnosno dodjela JMB za stranog državljanina, te da, počev od prvog kalendarskog dana sljedećeg mjeseca, za obveznika doprinosa podnese prijavu / zahtjev za registraciju u Jedinstveni sistem na odgovarajućem obrascu, navodeći novi JMB državljanina BiH, odnosno dodjeljeni JMB za stranog državljanina.
Poništavanje osiguranja u Jedinstvenom sistemu registracije, kontrole i naplate doprinosa vrši se podnošenjem odgovarajućeg obrasca (Obrazac PD3100 – Prijava / Promjena / Odjava uplate doprinosa, Obrazac PD3110 – Prijava / Promjena / Odjava individualne uplate doprinosa i Obrazac PD3120 – Prijava / Odjava uplate doprinosa u određenim okolnostima) kojim se obveznik doprinosa odjavljuje iz Jedinstvenog sistema registracije, kontrole i naplate doprinosa sa datumom kada je obveznik doprinosa prijavljen u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa na dati osnov osiguranja, pri čemu se, u Odjeljku: Podaci o osnovu za uplatu doprinosa, označava polje: Poništavanje osiguranja.
S obzirom da se podaci iz Jedinstvenog sistema registracije, kontrole i naplate doprinosa smatraju poreskom tajnom, podatke o prijavljenim i plaćenim doprinosima radnik može provjeriti lično u svim područnim jedinicama Poreske uprave Republike Srpske.
Pored toga, svako fizičko lice može i putem interneta, korišćenjem elektronskih usluga Poreske uprave Republike Srpske, provjeriti podatke o doprinosima koji su prijavljeni putem Mjesečne prijave poreza po odbitku (Obrazac 1002), kao i podatke o izmirenosti obaveza po osnovu doprinosa, a koji se kreiraju na osnovu podatka iz Jedinstvene kartice poreskog obveznika (JKPO) – uplatioca doprinosa, obzirom da se plaćanje predmetnih poreskih obaveza vrši putem jedinstvenog identifikacionog broja (JIB) uplatioca doprinosa.
Da bi poreski obveznik koristio elektronske usluge Poreske uprave, odnosno dobio pristupne podatke (korisničko ime i lozinka), potrebno je da popuni i Poreskoj upravi dostavi Zahtjev za aktviranje elektronskih usluga (Obrazac Z-EU).
Napominjemo da se prilikom plaćanja poreskih obaveza, što uključuje i doprinose, shodno odredbama člana 56. Zakona o poreskom postupku Republike Srpske, prvo izmiruje obaveza koja je najranije dospjela za plaćanje.